Τρίτη 21 Νοεμβρίου 2017

Οι Βάρβαροι και οι βάρβαροι. Μια λέξη μια ιστορία.

Αγαπητοί αναγνώστες
Σήμερα θα ασχοληθούμε με τους βαρβάρους τις "Βαρβάρες" και όλα τα συναφή.
Πάντοτε με απασχολούσε το γεγονός ότι ενώ ο "βάρβαρος" είναι ένας αιμοδιψής και αιμοσταγής ξένος (συνήθως) εντούτοις υπάρχει ως γυναικείο όνομα.
Γιατί άραγε ονόμασε κάποιος ένα μικρό παιδί Βαρβάρα όταν αυτό το όνομα ήταν τόσο πολύ επιβαρημένο; Ειλικρινά δεν μπόρεσα να απαντήσω στην προφανή αυτή ερώτηση αλλά επειδή ήταν άνευ σημασίας, όπως νόμιζα, την έκλεινα στο χρονοντούλαπο της ιστορίας, που έλεγαν κάποτε ή στο βιβλίο της λήθης και προχωρούσα. Μόνο όταν ο δρόμος μου με διασταύρωνε με κάποια Βαρβάρα, όχι πολύ  συχνά, ανακαλούσα την ερώτηση και έκανα ένα σταθερά επαναλαμβανόμενο λογοπαίγνιο του τύπου "η Βαρβάρα και οι βάρβαροι".
Τα χρόνια πέρασαν και έφτασε απ' ότι φαίνεται η ώρα να βρει το αίνιγμα αυτό την λύση του, με αρκετή τύχη είναι αλήθεια.
Πριν σας δώσω την πραγματική απόδοση θα ήθελα να σας πω ότι όλο αυτό το πανηγυράκι στήθηκε στο όνομα μιας αρχαιολατρείας και διάφορα άλλα χαρωπά ξεκίνησε από μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία που όπως πάντα δήλωσε ότι έχει μια στέρεη αρχή:
Ιλιάδα Β 867 "Καρών ηγήσατο βαρβαροφώνων".
Τι το 'θελε ο Όμηρος να το πει και τρέξαν όλοι οι πολύ γλωσοι και δήλωσαν "πας μη Έλλην Βάρβαρος" και φυσικά πέρασε στο συλλογικό ασυνείδητο ότι ο βάρβαρος, αφού δεν είναι Έλλην άρα είναι ξένος, από την μια και φυσικά αιμοδιψής αιμοσταγής και δολοφόνος.
Κάπως έτσι ταυτίστηκε η λέξη με την αγριότητα και την αμορφωσιά.
Μάλιστα κάποιοι περιώνυμοι γλωσσολόγοι έσπευσαν να δηλώσουν ότι η λέξη προήλθε από τον ήχο ΜΠΑΡ ή και ΜΠΑΡ-ΜΠΑΡ που ακούγαν όταν μιλούσαν οι κακοί ξένοι. Άρα λογικό σου λέει ο γλωσσολόγος, αφού ακόμη τα ΜΠΑΡ δεν είχαν εφευρεθεί για να σκεφτεί ότι ψάχνει να σβήσει την δίψα του συνοδεία θεαμάτων ή darts-game. Έτσι λοιπόν οι γλωσσολόγοι που όλα τα σφάζουν όλα τα μαχαιρώνουν γέννησαν την ηχομιμιτική λέξη όπως λένε βαρ-βαρ και εξού το βάρβαρος.
Φυσικά κανείς δεν μπορεί να αντικρούσει μια ανοησία όταν προέρχεται από επίσημα χείλη και ή νέα αυτή πατάτα έγινε ασθμαίνοντας αποδεκτή από την επιστημονική κοινότητα.
Φαντάζομαι ότι ο καθένας από εμάς μετά από μερικά ποτηράκια θα μπορούσε να πει τα ίδια αλλά την δόξα την πήραν οι άλλοι.
Δεν σκέφτηκε λοιπόν κανείς να ψάξει σε αυτό που οι ίδιοι λένε συγκριτική γλωσσολογία και να βρει ίσως και κάποιον άλλο λαό που να χρησιμοποιεί την ίδια λέξη. Ή ακόμη να αναρωτηθεί για την Βαρβαρούλα και το περίεργο όνομά της, κορίτσι πράμα.
Ο Όμηρος λοιπόν, όταν αναφέρετε στους Κάρες, σύμμαχους των Τρώων, σε καμιά περίπτωση ΔΕΝ θα έπαιρνε θέση για να χαρακτηρίσει το φύλλο αυτό ως αιμοδιψείς και αιμοχαρείς δολοφόνους. Όχι αν τουλάχιστον δεν μας έδινε κάποιο αντίστοιχο παράδειγμα. Άλλωστε ο Όμηρος για κάθε ψύλου πήδημα δίνει και ένα γλαφυρό παράδειγμα για να είναι σίγουρος ότι θα τον καταλάβουν τα αλλόφρονα πλήθη των γλωσσολόγων "και λοιπών δημοκρατικών δυνάμεων". Όμως του κάκου. Δεν δίνει κανένα γιατί ο καημένος δεν ήθελε να χαρακτηρίσει την συμπεριφορά τους ή το όποιο μορφωτικό τους επίπεδο αλλά την διαφοροποίηση τους από την βασική γλώσσα που δεν ηταν άλλη από την κοινή εκείνης της εποχής, η σήμερα ονομαζόμενη Ομηρική. Είχαν μια γλωσσική διαφοροποίηση, μια καινούργια εκδοχή της γλώσσας, κάτι το  ΝΕΟ. Αυτό δηλώνει με το ΒΑΡΒΑΡΟ-ΦΩΝΩΝ. Νέος ήχος, διαφορετική ομιλία. Ούτε επιθετικοί και προσβλητικοί χαρακτηρισμοί ούτε τίποτα. Άλλωστε με την ίδια ακριβώς έννοια σώθηκε η λέξη Βάρβαρος σε γλώσσες που κατά τους γλωσσολόγους χαρακτηρίζονται ώς άσχετες με την ελληνική που είναι ανάδελφος, κατά αυτούς πάντα, γλώσσα.
Και μη χειρότερα.
καλό βράδυ.
Παυσανίας 

 

Κυριακή 19 Νοεμβρίου 2017

Εμπειρίες από μια διάλεξη

Αγαπητοί φίλοι
Την προηγούμενη Πέμπτη έδωσα μια μικρή διάλεξη στο βιβλιοπωλείο Αριστοτέλειο στην Θεσ/νίκη και θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας τις εντυπώσεις μου.
Ο κόσμος ήταν ικανοποιητικός, αν σκεφτεί κανείς ότι δεν είμαι και το πιο γνωστό πρόσωπο στους φιλολογικούς κύκλους.
Η όλη συζήτηση ήταν να κρατήσει μία ώρα και κράτησε δύο γιατί έγιναν πολλές ερωτήσεις και αν υπήρχε και άλλος χρόνος θα κρατούσε ακόμη περισσότερο.
Ο κόσμος άκουγε για πρώτη φορά όλα τα στοιχεία που τους παρέθεσα και ομολογουμένως αντέδρασαν πολύ θετικά αν και ήταν πολύ έξω απ' ότι ίσως περίμεναν οι ίδιοι να ακούσουν.
Το ύφος των ερωτήσεων αλλά και των αντιδράσεων μου έδειξε ότι τα στοιχεία που τους παρέθεσα, έστω και λεκτικά, ήταν τέτοια που δύσκολα θα μπορούσαν να τα αρνηθούν αν και ήταν μόνο προφορικά.
Φυσικά υπήρξαν ενστάσεις, που δεν βασίζονταν σε στοιχεία αλλά στην εύλογη απορία του γιατί όλα αυτά δεν τα ανακάλυψε και κάποιος άλλος νωρίτερα και φυσικά στην ανθρώπινη αντίδραση της μη αποδοχής νέων θεωρήσεων έστω και αν αυτές είναι καλά τεκμηριωμένες.
Το συμπέρασμα που έβγαλα από την συνάντηση αυτή είναι ότι πρέπει να επικοινωνήσω περισσότερο όλη αυτή την γνώση, πέρα από την μπλογκόσφαιρα. Εδώ θα ζητούσα και την άποψή σας αλλά και την βοήθειά σας. Αν λοιπόν κάποιος έχει κάποια ιδέα που θα βοηθούσε να βγει η γνώση αυτή προς τα έξω (πχ μέσω κάποιας εκδήλωσης κλπ) θα ήμουν ευγνώμων αν την μοιραζόταν μαζί μου.
Φιλικά Παυσανίας

Κυριακή 5 Νοεμβρίου 2017

Διάλεξη στην Θεσ/νικη

Αγαπητοί φίλοι
Στις 16/11/2017 προσκλήθηκα να μιλήσω στο βιβλιοπωλείο Αριστοτέλειο στην Θεσ/νικη με θέμα που αφορά τον Ορφέα και τον Όμηρο. Όσοι φίλοι λοιπόν θέλουν μπορούν να παρεβρεθούν.
Στον σύνδεσμο ΕΔΩ θα βρείτε την πρόσκληση και τις λοιπές πληροφορίες που θα χρειαστεί κάποιος που θα θελήσει να έρθει.
Θα χαρώ πολύ να γνωρίσω κάποιους από εσάς εκεί.
 Φιλικά Παυσανίας