Κυριακή 30 Αυγούστου 2020

Τί (δεν) πήγαν να φέρουν οι Αργοναύτες; (Παγκόσμια πρώτη)

Αγαπητοί φίλοι

Να που έφτασε ακόμη μια στιγμή από αυτές που σκορπούν ανατριχίλα, τουλάχιστον σ' εμένα, αφού στέκομαι μπροστά στην λύση ενός ακόμη μυστηρίου. Θα ρίξουμε φως, άπλετο φως, στο τι πραγματικά 'θέλαν να πάρουν και τι πήραν φυσικά οι Αργοναύτες από τον Αιήτη.

Αν ρωτήσεις έναν οποιονδήποτε άνθρωπο, ακόμη και εμένα πριν λίγες ημέρες, σχετικά με το τι πήγαν να πάρουν από τον Αιήτη θα απαντήσει ότι πήγαν να πάρουν το χρυσόμαλλο δέρας. Σωστά; Σωστά. Όμως όλοι θα κάναμε λάθος. Όλο αυτό περί χρυσόμαλλου δέρατος κλπ δεν είναι παρά μια μεγάλη παρεξήγηση, όπως και τόσες άλλες, που υιοθετήθηκε από την επιστημονική κοινότητα γιατί πιθανά της άρεσε η όλη εικόνα ή  ίσως γιατί έκανε την όλη εικόνα τόσο μπερδεμένη που κανείς δεν θα μπορούσε, τελικά, να δει πίσω από αυτό το μπέρδεμα. Ας αφήσουμε όμως την κριτική και ας μπούμε στην ουσία του θέματος.

Αρχικά ας δούμε ποια κείμενα χρησιμοποιούμε. Από όλα τα κείμενα το μόνο που γράφτηκε από άνθρωπο που δηλώνει αυτόπτης μάρτυρας είναι τα Αργοναυτικά του Ορφέα. Όλα τα υπόλοιπα είναι φαντασιώσεις και μεταφορές από αυτά που διαβάσανε. Στο κείμενο αυτό οι αναφορές για το θέμα γίνονται στους στίχους 59, 834,853,890,925-930,1018,1022. Από όλες αυτές τις αναφορές μόνο στον στίχο 890 καθώς και το απόσπασμα στους στίχους 925-930 υπάρχει αναφορά σε δέρας:

Στιχος 890: "ἀμφ’ ἱερῆς φηγοῖο δέρας χρύσειον ἕλωμεν. "

στίχοι 925-931:"ἤπλωται φηγοῖο, πέριξ κλαδόνεσσιν ἐραννόν.
ἔν δ’ ἄρα οἷ χρύσειον ἐπικρέματ’ ἔνθα καὶ ἔνθα
ὅρπηκος ταναοῖο δέρας, τό οἱ ἀμφιδοκεύει
δεινὸς ὄφις, θνητοῖς ὀλοὸν τέρας, οὐ φατὸν εἰπεῖν·
χρυσέαις γὰρ φολίδεσσιν ἐθείρεται, ἐν δ’ ἄρα πρέμνον
ἀπλήτοις ὁλκοῖσι φορεύμενος ἀμφιπολεύει,
σῆμα χαμαιζήλοιο Διός, ποτὶ κῶας ἀμείβων·"

Στα υπόλοιπα η αναφορά είναι η ίδια: "κῶας χρύσειον"

Η διαφορά είναι κολοσσιαία. Η πρώτη αναφορά γίνεται για "δέρμα" και η δεύτερη σε χρυσό "μαξιλάρι". Στις δύο αυτές αναφορές, στο δέρμα, ο Ορφέας, όπως μπορεί κανείς με ευκολία να καταλάβει δεν αναφέρεται στο "κῶας χρύσειον" που ήταν ο αντικειμενικός σκοπός τους αλλά στο δέρμα του φιδιού που υπήρχε κρεμασμένο στο δέντρο στα κλαδιά του πεύκου.

Ας το ξαναδούμε όλο αυτό. Οι Αργοναύτες όταν φτάνουν στην Κολχίδα και συναντούν τον Αιήτη, του δηλώνουν τον σκοπό του ταξιδιού τους και ο Ιάσων συμφωνεί μαζί του να πράξει ορισμένα κατορθώματα και να πάρει το "κῶας χρύσειον" ως αντάλλαγμα. Ο Ιάσων πράγματι τα πράττει και η αναφορά τελειώνει εκεί. Πουθενά δεν μας λέει ότι ο Αιήτης δεν τίμησε τον λόγο του. Αντίθετα μαθαίνουμε ότι οι Αργοναύτες αποφασίζουν να πάρουν ένα "δέρας χρύσειον" που κρέμεται σε ένα δέντρο. Η σύγχυση είναι προφανής λόγω  του χρώματος. Το δέρμα αφορούσε το δέρμα του φιδιού που ζούσε γύρω και πάνω στο πεύκο.

By No machine-readable author provided. Stevenj assumed (based on copyright claims). - No machine-readable source provided. Own work assumed (based on copyright claims)., CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1446701

Το φίδι αυτό, η πράσινη Ανακόντα ξεπερνάει τα 5μ. και σε βάρος πλησιάζει τα 100 κιλά. Είναι ένα τεράστιο φίδι. Ζει στην περιοχή της πραγματικής Κολχίδας και το χαρακτηριστικο του είναι ότι ζει πάνω στα δέντρα.

Το δέρμα αυτού του φιδιού μπήκαν, για άγνωστο λόγο, να πάρουν κρυφά. Άρα όλη αυτή η παραμυθολογία που αναπτύχθηκε τόσα χρόνια για προβιά αρνιού και που τα τελευταία εμπλουτίστηκε με την... περί προβιάς που βουτούσαν στο νερό για να βγάλουν το χρυσάφι είναι......

Φυσικά μπορείτε να επιμένετε στα προηγούμενα. Το να είναι κανείς ηθελημένα ηλίθιος είναι πια δικαίωμα.

Παυσανίας