Το Βιβλίο μου-Η συνέχεια

Κεφάλαιο 1ο

H εποχή των Ορφέα, Ομήρου και “Ησιόδων” .

Αν ανοίξετε ένα οποιοδήποτε βιβλίο που ασχολείται με την ζωή των προαναφερομένων συγγραφέων θα διαπιστώσετε ότι αυτό που είναι έντονο και αμφισβητείται είναι το αν υπήρξαν ή όχι. Σε όλα τα κείμενα ακόμη και στα πιο υποστηρικτικά της ύπαρξης των υπάρχει πάντα ένα παράθυρο αμφισβήτησης. Έχετε σκεφτεί γιατί συμβαίνει αυτό;

Είναι όντως περίεργο και μοναδικό στην περίπτωσή τους. Οι τέσσερις τους(οι τρεις για την ακρίβεια) έχουν αφήσει κείμενα επώνυμα ο δε τέταρτος ο “Ησίοδος” β΄όπως τον αποκαλώ ναι μεν δεν μας έχει αφήσει το όνομά του που μπορεί να είναι Ησίοδος αλλά μας έχει αφήσει το όνομα του πατέρα του όσο και του αδερφού του. Αν μάλιστα τους συγκρίνετε με άλλους συγγραφείς θα δείτε ότι πολλούς που τους έχουμε ως αναφορές μόνο από τρίτους ή έχουν σωθεί σπαράγματα και σκόρπιες λέξεις τους θεωρούμε ιστορικά πρόσωπα. Αυτούς γιατί τους αμφισβητούμε;

Η συζήτηση αυτή για την ύπαρξή τους άρχισε από πολύ παλιά. Πολλοί συγγραφείς των κλασσικών ακόμη χρόνων ξεκίνησαν να “συζητούν” γύρω από το ζήτημα αυτό χωρίς όμως να καταλήγουν πουθενά. Αυτό συνέβαινε κυρίως για έναν λόγο. Οι πληροφορίες που είχαν γι' αυτούς ήταν περίπου όσες και οι δικές μας. Αν και είχαν περισσότερα κείμενα υποστηρικτικά της ύπαρξης των μεγάλων αυτών συγγραφέων, πριν η λαίλαπα του ανόητου φανατισμού τα καταστρέψει, στην πραγματικότητα η εικόνα της υπόστασή τους ήταν ανύπαρκτη. Κανείς δεν τους είχε γνωρίσει. Κανείς δεν είχε ούτε μία πληροφορία περισσότερη από όσες υπήρχαν μέσα στα δικά τους κείμενα αλλά ούτε και μεταξύ τους προφανώς γνωρίζονταν μια και δεν υπάρχει ούτε μία αναφορά πέρα από τις υποθετικές φαντασιώσεις κάποιων. Έτσι ως γενικότερα ορθολογιστές άρχισαν να σκέφτονται το τι ακριβώς συμβαίνει. Υπήρχε μια αντίληψη σε κάποιους ότι ο Τρωικός πόλεμος έγινε σε μια εποχή από 500 ως 700 χρόνια πριν από την εποχή του Πλάτωνα δηλαδή περίπου πριν από 3000 εώς 3200 χρόνια από σήμερα, συμβατικά γύρω στο 1000-1200πχ. Εκεί που θέλω να σταθώ είναι στο ότι όλα αυτά δεν ήταν τίποτα περισσότερο από μια υπόθεση εργασίας. Από την αντίληψη αυτή υποτέθηκε ότι οι συγγραφείς αυτοί θα είναι λίγο νεώτεροι.

Εκείνο για το οποίο όμως συμφωνούσαν ήταν ότι τα κείμενά τους τους δόθηκαν ως σημαντικά και έτσι τα διατηρούσαν. Τα χρόνια πέρασαν. Η ιστορία πήρε τον δρόμο που πήρε και οι διηγήσεις αυτές μπήκαν στην τάξη της παραμυθολογίας. Βέβαια ο ισχυρισμός αυτός δεν έστεκε αλλά ήταν ο μόνος τρόπος να αντιμετωπιστούν τα επικίνδυνα, για κάποιους, αυτά κείμενα.

Αν αναρωτηθείτε γιατί ήταν επικίνδυνα η απάντηση είναι πολλαπλή. Από την μια διεκδικούσαν μια θεολογία, όπως φαντάζονταν, που μόνο ως απειλή μπορούσε να την δει η κρατούσα χριστιανική θρησκεία, γι' αυτό και από την πρώτη στιγμή έκανε ότι μπορούσε για να προσβάλει τόσο τους συγγραφείς όσο και τους αναφερόμενους και από την άλλη υπήρχαν δεκάδες μικρά και μεγάλα εθνικιστικά και ατομικά συμφέροντα που θα θίγονταν. Αυτοί άλλωστε είναι και οι λόγοι που ακόμη και σήμερα συζητήσεις γύρω από αυτά τα θέματα φέρνουν πονοκέφαλο σε πολλούς και ξεσηκώνουν θύελλες.

Ανάμεσα σε αυτά τα εθνικιστικά συμφέροντα σημαντικότερο ήταν το να αναδειχτούν κάποιοι ως πρώτοι κάτοικοι του πλανήτη ή τουλάχιστον πρώτοι πολιτισμοί. Άλλωστε το τεράστιο κενό που υπήρχε σε παραγωγή πολιτισμού έπρεπε να καλυφθεί με διαγγέλματα τέτοιου τύπου.

Οι μόνοι που τολμούσαν να αμφισβητήσουν την παλαιότητά τους ήταν αυτοί οι περίεργοι τύποι του Ομήρου και του Ορφέα. Ο λόγος προφανής. Τίποτα απ' όσα οι δύο αυτοί συγγραφείς αναφέρουν ή τα λίγα κομμάτια του τεράστιου ιστορικού έργου του Ησιόδου που έχουν σωθεί δεν υπάρχει πουθενά σε κανέναν αρχείο τους. Αν ακόμη υποθέσουμε ότι ο απόηχος της Αργοναυτικής εκστρατείας δεν έφτασε ποτέ σε αυτούς γιατί “χάλασε ο πομπός των Γερανίων και δεν έμαθαν ότι έπεσε η Τριπολιτσά” όπως εύστοχα σατίριζε κάποτε ο Χάρρυ Κλιν, ο Τρωικός πόλεμος δεν μπορούσε να περάσει απαρατήρητος! Έτσι προσποιούνταν ότι δεν υπήρξαν και συνέχιζαν σαν να μην συμβαίνει τίποτα.

Έλα όμως που όσο νέοι άνθρωποι μπαίνουν στα Πανεπιστήμια τόσο και γεννιούνται ερωτήματα, αν και η πίεση για να μην το κάνουν είναι μεγάλη. Έτσι αναγκάζονταν συνεχόμενα να ανακοινώνουν τεράστιες “φούσκες” με περιτύλιγμα την φήμη και την οικονομική δύναμη των υποστηρικτών τους αλλά χωρίς πραγματικά στοιχεία.

Ανατρεπτικό στοιχείο υπήρξε η εξαγγελία για την ανεύρεση της δήθεν Τροίας μια και η πραγματική Τροία ήταν αλλού. Αυτό δημιούργησε μια μεγάλη δυναμική όσων αφορά τις συζητήσεις αλλά στην πραγματικότητα δεν προσέφερε τίποτα όσον αφορά τα στοιχεία. Πάντως χάρις σε αυτήν την λανθασμένη ανακοίνωση η ιστορική βάση των κειμένων, κυρίως των Ομηρικών άρχισε να συζητιέται και πάλι.