Αγαπητοί φίλοι
Σήμερα θα ασχοληθούμε με ένα ακόμη θέμα taboo αυτό της ποιητικής μορφής των έργων τόσο του Ομήρου όσο και του Ησιόδου και του Ορφέα.
"Όλοι ξέρουμε" ότι ο Όμηρος έγραψε ποιήματα. Αν ρωτήσεις από που το ξέρουμε είτε θα σου πουν για βάρδους που τραγουδούσαν τα ομηρικά έπη χωρίς βέβαια να προσφέρουν ούτε ένα στοιχείο αλλά άμα τους ζορίσεις λίγο θα σου αναφέρουν είτε τον Δημόδοκο που έψελνε τα πάθη του Οδυσσέα και των άλλων αχαιών στην Τροία είτε για τον ποιητικό αγώνα που υπονοεί ο Ησίοδος. Άλλη ιστορική πηγή δεν υπάρχει.
ΠΡΟΣΕΞΤΕ. Δεν υπονοώ ότι δεν υπήρχαν τραγούδια. Αυτό που λέω είναι ότι τα έργα του Ομήρου ή του Ορφέα ή του Ησιόδου ΔΕΝ είναι ποιήματα αλλά πεζά.
Ας ξεκινήσουμε από το δεύτερο τον διαγωνισμό.
Αρχικά κανείς δεν γνωρίζει αυτόν τον διαγωνισμό. Δεν υπάρχουν δηλαδή αυτόπτες μάρτυρες που να μας βεβαιώνουν ότι υπήρχε διαγωνισμός όπου έργα διαφόρων με ρυθμό και μέτρο, με ομοικαταληξία ή χωρίς διαγωνίζονταν μεταξύ τους. Ο Ησίοδος μας μιλά για διαγωνισμό ποίηματος αλλά αγαπητοί μου αναγνώστες το ποιώ χρησιμοποιείται ως "δημιουργώ". Έτσι οι δημιουργοί παρουσίαζαν τα δημιουργήματά τους (ποιήματά τους) και διεκδικούσαν το βραβείο. Δεν υπάρχει ούτε ένα λεξικό στον κόσμο, ακόμη και τα χειρότερα, που θα εμφανίσει το ΠΟΙΩ ως τραγουδώ ή κάτι ανάλογο. Άρα ο Ησίοδος δεν μιλάει για τραγούδια αλλά για δημιουργήματα.
Ο Όμηρος όντως εμφανίζει τον Δημόδοκο να τραγουδά. Ξαναλέω " Ο Όμηρος όντως εμφανίζει τον Δημόδοκο να τραγουδά". Το είδατε το στοιχείο; Ελπίζω ότι μετά από τόσα χρόνια οι αναγνώστες μου είναι πολύ καλύτεροι εμού, Πως είναι δυνατόν ο Δημόδοκος να τραγουδά τα ομηρικά έπη όταν ο Όμηρος ακόμη δεν τα έχει γράψει αφού από την μια δεν γνωρίζουμε και ούτε αναφέρεται αν αυτό που τραγουδά είναι η Ιλιάδαή κάτι άσχετο και μετά ο Όμηρος περιγράφη την σκηνή. Άρα ακόμη δεν έχει γράψει τα έργα του.
Ας πάμε τώρα στην δομή των επών. Όλοι, σαν τα καινούρια ρούχα του αυτοκράτορα, βλέπουν ποίημα αλλά ποίημα δεν υπάρχει και αυτό θα σας το αποδείξω ΑΜΕΣΩΣ. Μάλλον θα το αποδείξετε εσείς στον εαυτό σας. Πάρτε ένα κείμενο, πεζό και χωρίστε το κάθε 15 συλλαβές. Αν μάλιστα δεν σου βγαίνει το μέτρο μπορείς να ορίσεις ότι αυτό είναι ένα ειδικό μέτρο: δακτυλικός εξάμετρος, μόνο που αυτό το μέτρο είναι τόσο ελαστικό που χωράει τα πάντα. Αυτό συμβαίνει γιατί κάθε υποτιθέμενος στίχος αποτελείται από 12-17 συλλαβές με που μπορούν να είναι είτε δύο μακρόχρονες είτε μια μακρόχρονη και δύο βραχύχρονες και για τελευταία όλα αποδεκτά. Όμως το μέτρο λάστιχο δεν σταματά εδώ αλλά συνεχίζει να ξεχειλώνει αφού από τα τα λεγόμενα φωνήεντα μόνο δύο είναι βραχέα και δύο μακρά όλα τα υπόλοιπα από τα τρία δίχρονα ως και τα περίφημα δήθεν δίψηφα είναι ότι βολεύει στον μελέτητή. Οι εξαιρέσεις άπειρες έτσι που ο κανόνας δεν έχει καμιά σημασία πια.
Παρ' όλα αυτά όμως και πάλι δεν έβγαιναν τα πράγματα. Έτσι άρχισαν τα πάθη των γραμμάτων, των συλλαβών και ότι άλλο μπορείς να φανταστείς με σκοπό να βαφτίσουν το κρέας ψάρι.
Είναι επόμενο λοιπόν να ονομάσουν ένα εξόφθαλμο πεζό σε ποίημα.
Ποιος ήταν όμως ο λόγος που έγινε όλο αυτό; Ο Πεισίστρατος και η εποχή του. Είναι η εποχή των μεγάλων δραματουργών και σκέφτηκαν υποθέτω ότι ένα τέτοιο έργο θα είχε ανάλογη δομή. Η συνέχεια είναι απλή. Οι Αλεξανδρινοί ανέλαβαν να μετατρεψουν σε κανόνες τα λάθη και το πάθος του μαθητή προς τον δάσκαλο έκανε την υπόλοιπη δουλειά μια και κάθε τι έστω και λάθος που είχε πει ο δάσκαλος, τα έχουμε αναλύσει δεκάδες φορές, μετατρέπονταν σε θέσφατο.
Ίσως στο μέλλον σε μια ανοιχτή στις αλλαγές και στην αλήθεια κοινωνία αποκατασταθούν τα έπη στην πραγματική τους μορφή.
Φιλικά
Παυσανίας
Σήμερα θα ασχοληθούμε με ένα ακόμη θέμα taboo αυτό της ποιητικής μορφής των έργων τόσο του Ομήρου όσο και του Ησιόδου και του Ορφέα.
"Όλοι ξέρουμε" ότι ο Όμηρος έγραψε ποιήματα. Αν ρωτήσεις από που το ξέρουμε είτε θα σου πουν για βάρδους που τραγουδούσαν τα ομηρικά έπη χωρίς βέβαια να προσφέρουν ούτε ένα στοιχείο αλλά άμα τους ζορίσεις λίγο θα σου αναφέρουν είτε τον Δημόδοκο που έψελνε τα πάθη του Οδυσσέα και των άλλων αχαιών στην Τροία είτε για τον ποιητικό αγώνα που υπονοεί ο Ησίοδος. Άλλη ιστορική πηγή δεν υπάρχει.
ΠΡΟΣΕΞΤΕ. Δεν υπονοώ ότι δεν υπήρχαν τραγούδια. Αυτό που λέω είναι ότι τα έργα του Ομήρου ή του Ορφέα ή του Ησιόδου ΔΕΝ είναι ποιήματα αλλά πεζά.
Ας ξεκινήσουμε από το δεύτερο τον διαγωνισμό.
Αρχικά κανείς δεν γνωρίζει αυτόν τον διαγωνισμό. Δεν υπάρχουν δηλαδή αυτόπτες μάρτυρες που να μας βεβαιώνουν ότι υπήρχε διαγωνισμός όπου έργα διαφόρων με ρυθμό και μέτρο, με ομοικαταληξία ή χωρίς διαγωνίζονταν μεταξύ τους. Ο Ησίοδος μας μιλά για διαγωνισμό ποίηματος αλλά αγαπητοί μου αναγνώστες το ποιώ χρησιμοποιείται ως "δημιουργώ". Έτσι οι δημιουργοί παρουσίαζαν τα δημιουργήματά τους (ποιήματά τους) και διεκδικούσαν το βραβείο. Δεν υπάρχει ούτε ένα λεξικό στον κόσμο, ακόμη και τα χειρότερα, που θα εμφανίσει το ΠΟΙΩ ως τραγουδώ ή κάτι ανάλογο. Άρα ο Ησίοδος δεν μιλάει για τραγούδια αλλά για δημιουργήματα.
Ο Όμηρος όντως εμφανίζει τον Δημόδοκο να τραγουδά. Ξαναλέω " Ο Όμηρος όντως εμφανίζει τον Δημόδοκο να τραγουδά". Το είδατε το στοιχείο; Ελπίζω ότι μετά από τόσα χρόνια οι αναγνώστες μου είναι πολύ καλύτεροι εμού, Πως είναι δυνατόν ο Δημόδοκος να τραγουδά τα ομηρικά έπη όταν ο Όμηρος ακόμη δεν τα έχει γράψει αφού από την μια δεν γνωρίζουμε και ούτε αναφέρεται αν αυτό που τραγουδά είναι η Ιλιάδαή κάτι άσχετο και μετά ο Όμηρος περιγράφη την σκηνή. Άρα ακόμη δεν έχει γράψει τα έργα του.
Ας πάμε τώρα στην δομή των επών. Όλοι, σαν τα καινούρια ρούχα του αυτοκράτορα, βλέπουν ποίημα αλλά ποίημα δεν υπάρχει και αυτό θα σας το αποδείξω ΑΜΕΣΩΣ. Μάλλον θα το αποδείξετε εσείς στον εαυτό σας. Πάρτε ένα κείμενο, πεζό και χωρίστε το κάθε 15 συλλαβές. Αν μάλιστα δεν σου βγαίνει το μέτρο μπορείς να ορίσεις ότι αυτό είναι ένα ειδικό μέτρο: δακτυλικός εξάμετρος, μόνο που αυτό το μέτρο είναι τόσο ελαστικό που χωράει τα πάντα. Αυτό συμβαίνει γιατί κάθε υποτιθέμενος στίχος αποτελείται από 12-17 συλλαβές με που μπορούν να είναι είτε δύο μακρόχρονες είτε μια μακρόχρονη και δύο βραχύχρονες και για τελευταία όλα αποδεκτά. Όμως το μέτρο λάστιχο δεν σταματά εδώ αλλά συνεχίζει να ξεχειλώνει αφού από τα τα λεγόμενα φωνήεντα μόνο δύο είναι βραχέα και δύο μακρά όλα τα υπόλοιπα από τα τρία δίχρονα ως και τα περίφημα δήθεν δίψηφα είναι ότι βολεύει στον μελέτητή. Οι εξαιρέσεις άπειρες έτσι που ο κανόνας δεν έχει καμιά σημασία πια.
Παρ' όλα αυτά όμως και πάλι δεν έβγαιναν τα πράγματα. Έτσι άρχισαν τα πάθη των γραμμάτων, των συλλαβών και ότι άλλο μπορείς να φανταστείς με σκοπό να βαφτίσουν το κρέας ψάρι.
Είναι επόμενο λοιπόν να ονομάσουν ένα εξόφθαλμο πεζό σε ποίημα.
Ποιος ήταν όμως ο λόγος που έγινε όλο αυτό; Ο Πεισίστρατος και η εποχή του. Είναι η εποχή των μεγάλων δραματουργών και σκέφτηκαν υποθέτω ότι ένα τέτοιο έργο θα είχε ανάλογη δομή. Η συνέχεια είναι απλή. Οι Αλεξανδρινοί ανέλαβαν να μετατρεψουν σε κανόνες τα λάθη και το πάθος του μαθητή προς τον δάσκαλο έκανε την υπόλοιπη δουλειά μια και κάθε τι έστω και λάθος που είχε πει ο δάσκαλος, τα έχουμε αναλύσει δεκάδες φορές, μετατρέπονταν σε θέσφατο.
Ίσως στο μέλλον σε μια ανοιχτή στις αλλαγές και στην αλήθεια κοινωνία αποκατασταθούν τα έπη στην πραγματική τους μορφή.
Φιλικά
Παυσανίας
